Wanaty to niewielka miejscowość ze statusem sołectwa o powierzchni 3,63 km², położona w północnej części gminy Kamienica, w województwie śląskim. Od strony południowej graniczy z Zawadą, od zachodniej z Zawisną , natomiast od strony wschodniej z Kolonią Borek i Osinami.
Początki osiedlania przez ludzi sięgają XVIII wieku, w chwili obecnej Wanaty zamieszkuje 651 osób (liczba ludności na dzień 31.12.2020 r.). Dogodna lokalizacja sprzyja licznym inwestycją (przez miejscowość przebiega droga krajowa nr 1, Warszawa-Katowice). Domy usytuowane są wzdłuż głównych ulic. Dalsze tereny stanowi naturalne środowisko, przez które przepływa potok Buczydło, mający swój początek pod Górą Łysiecką. Na szczególną uwagę zasługują tereny archeologiczne znajdujące się na obszarze granicznym Wanat, Zawady i Kamienicy Polskiej, gdzie w przyszłości planuje się utworzyć zbiornik retencyjny.
W Wanatach znajduje się kościół rzymskokatolicki p.w. Bł. Karoliny Dziewicy i Męczennicy, cmentarz parafialny, własna jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej oraz świetlica środowiskowa.
Ulice: Boczna, Karoliny, Klonowa, Osińska, Spokojna, Topolowa, Warszawska, Wierzbowa, Świerkowa.
Nazwa wsi wywodzi się od topograficznego określenia miejsca położonego na mokradłach, bagnach (czes. banatky, węg. banat, wł. veneto). Gleby są tu niezbyt urodzajne, piaszczyste, w części podmokłe, zwłaszcza od strony Zawady i Kamieniczki. W swoich XVIII wiecznych początkach domy na Wanatach rozrzucone były pomiędzy miejscami zwanymi Miklosie, Karoliną, Wanatami Pierwszymi (bliżej Kamieniczki), Drugimi (przy drodze z Częstochowy do Romanowa). Ta rozległość spowodowała powstanie powiedzenia „zginął jak dziad na Wanatach”.
